Hakkımızda

1937-38 yıllarında Dersim’de gerçek sayısını kimse­nin bilmediği ama onbinlerle ifade edilen insan, kadın, çocuk, yaşlı ayırımı yapılmadan imha edilmiştir. Haya­tta kalanların önemli bir kısmı asimilasyon amacıyla başka bölgelere sürgün edilmiş, Batı Anadolu’nun köy ve kasabalarına dağıtılmışladır. Çocuklar ya Türk aile­lerine evlatlık verilmiş ya da yatılı okullara yollanarak, Dersim dili ve kültüründen arındırılmış bir biçimde Türk olarak yetiştirilmişlerdir. Dersim’in, dili , kültürü ve sos­yal yaşam tarzıyla ortadan kaldırılmasını amaçlayan, Cumhuriyet tarihinin bu en geniş kapsamlı imha ve asimilayon hareketi konusunda bugün maalesef çok fazla bir şey bilinmemektedir.

Konu hakkında, mevcut olması hala kuvvetle muhtemel olan devlet belgeleri saklıdır ve araştırmacıların hizmetine sunulmamıştır. Bu bilgi ve belgelerin yakın dönemde açıklanması ise oldukça zayıf bir ihtimaldir.

Bir topluluğu diliyle, kültürüyle, sosyal yaşam tarzıyla imha etmeyi amaçlayan bu denli büyük bir operasyon hakkındaki bilgi kaynağı elbette sadece bu olayı organize edenlerin bize bırakacakları belgeler den ibaret değildir. Bunun kadar önemli olan bir başka kaynak, bu acıları yaşamış ve her nasılsa hayatta kalmayı başarmış insanların bize aktardıklarıdır. Fakat bu konuda da çok fazla şanslı olduğumuzu söyleye­meyiz. Katliamı yaşamış ve hayatta kalmış insanlar, gerek eğitim düzeyleri, gerekse sosyal ve siyasal baskılar nedeniyle anılarını kaleme almaktan, yazılı kaynak olarak bizlere aktarmaktan uzak durmuşlardır.

Bugüne kadar birçok değerli araştırmacı, kendi sınırlı imkanlarıyla , ulaşabildikleri kadar hayatta kalanlara ulaşarak, onlarla görüşmeler yaparak, yaşanılan acıları kayda almaya çalışmışlardır. Onların bu çalışmalarına çok şey borçluyuz , fakat tüm bu çalışmalara rağmen, bugün itibariyle, ciddi bilimsel çalışmalar için gerekli malzeme yığınının temin edilebildiğinden söz etmek oldukça zordur. Konu hakkında bilgi ve malzeme yokluğu, ciddi araştırmaların yapılamaması sonucunu da doğurmuştur. Bir diğer önemli eksiklik de, bugüne kadar toplanabilmiş malzemenin sistemli bir biçim­de kamuoyunun hizmetine sunulmasını sağlayacak kurumlaşmanın sağlanamamış olmasıdır. Bugün geldiğimiz yer itibariyle, Dersim 1937-38’in bir ses­sizlik duvarı ile çevrilmiş olduğundan söz edilebilir ve bu sessizlik duvarının yıkılması, Dersim hakkında tüm Türkiye toplumunun ve uluslararası camianın aydınlatılması gerekmektedir. Sessizliğin yıkılabilmesi, sadece bilgi ve belge toplamakla mümkün değildir. Bil­gi ve belge toplamak kadar önemli olan, modern te­knolojinin imkanlarından da yararlanarak bu malzeme­lerin herkes tarafından ulaşılabilir hale getirilmesidir.

Dersim 1937-38 Sözlü Tarih Projesi, 1937- 38 etrafındaki bilgi boşluğunu doldurmak, hayatta kalanların ve onların çocuklarının anlattıklarının ge­lecek kuşaklara aktarılması amacıyla başlatılmıştır. Katliamı ve sürgünü yaşamış, bugün hayatta olan insanlarla görüşmeler yapmak, çalışmanın birincil amacıdır. Çalışma ciddi bir zaman problemi ile karşı karşıyadır. Bekleme lüksü yoktur. 1937-38 acısını yaşamış insanlar kuşağı yavaş yavaş hakkın rahme­tine kavuşuyorlar. Onlar aramızdan ayrılmadan hepsi ile görüşebilmek ve bildiklerini gelecek kuşaklar için kayda almak gerekiyor.

Sözlü Tarih Projesi sadece 1937-38 tanıklarıyla görüşme yapmakla sınırlı değildir. İkinci kuşak Dersimlilerle görüşmeler yapılacaktır. 1937- 38’in hayatlarında önemli bir yer tutan bu insanlar, 37- 38’i nasıl hatırlıyorlar; kendilerine neler, nasıl anlatıldı; bu anlatılanlar karşısında neler düşündüler; 1937-38 kendi hayatlarında ne tür bir rol oynadı; Dersimli ol­maktan dolayı ne tür zorluklarla karşılaştılar gibi onlar­ca soruya bu çalışmada cevap aramaya çalışılacaktır.

Dersim 1937-38 Sözlü Tarih Projesi’nin amacı sadece görüşme yapmak, bilgi ve belge topla­makla sınırlı değildir. Proje, bu bilgi ve belgeleri ka­muoyu ile paylaşacak kurumsallaşmayı yaratmanın bir ön adımı sayılmalıdır. Eğer bilgi toplumun hi­zmetine sunulmaz, herkesin bilgiye ulaşmasının araçları yaratılamazsa amaçlanan hedefe ulaşılamaz. Bu çalışma uzun vadede oluşturulacak bir dökü­mantasyon ve arşiv merkezinin bir parçası olarak düşünülmektedir. Bu nedenle 1937-38 hakkında, özel ellerde, arşivlerde dağınık olarak bulunan, bilgi, bel­ge, fotoğraf ve benzeri malzemelerin toplanması da planlanmıştır.

Bizlerle bir an önce ilişkiye geçiniz; katliamı ve sürgünü yaşamış insanların yerlerini ve adreslerini bize bildiriniz. Bu insanlar, Dersim’de, Türkiye’nin diğer illerinde, Avrupa’da ve Amerika’da olabilirler. Dünyanın neresinde olurlarsa olsunlar, onlara ulaşmak ve görüşmek istiyoruz. Bize son tanıklara ulaşmamız için yardımcı olunuz. İletişim adreslerimiz üzerinden bizimle bağlantı kurunuz ve bu bilgileri bize aktarınız.

Elinizde veya bildiğiniz yerlerde genel olarak Dersim, özel olarak 1937-38 hakkında bilgi, belge, fotoğraf var­sa bunları bize bildiriniz.

Projenin bir an önce hayata geçebilmesi için sizlerin bağışlarına ihtiyacımız var. Bağışlarınız için kamu yararına faaliyet gösteren bir dernek kurulmuş ve bir banka hesap numarası açılmıştır. Bu­raya yapacağınız her bağış bir başka tanıkla konuşma imkanının yaratılması demektir.