Dersim Kahramanları Kutsal Topraklarına Kavuşuyor

14 Şubat 2012

“Ma new serri ra tepia surguniye ra peyser amayme. Ma ke kotime Taxt, Hewsê pirê ma uza vi. Pirê cê piyê mı dewede vefat kerd vi hewse xo dewe de vi. Piyê mı ame uza hard de merediya ra; vake “Ya Klawuzê Hewsê piri. Khelê xo bırna, phoşti ser merediya ra, xo çarna ve Qulva; vake: “Haqo tu na hard mıre nasıv kerd endi emanate hu bize!”

(9 yıl sonra sürgünden geri döndük. Biz Taxt’a girdik bizim pirin anıt mezarı oradaydı. Pirimiz bu köyde vefaat etmişti. Babam mezar taşını öptü, toprağa sırtüstü yattı, önünü “Qulwaya” dediki: “Allahım çok şükür ki sen bana bu kutsal toprağa dönmeyi nasip ettin, artık emanetini al) (Sewguli Yaman, 11 Ocak 2011 München)

“Khalıkê mı nêwes vi, merdene ra nêtersene, tersene ke meyitê xo geriviye de maneno. Vatene: Rozê yena ef vecino, sıma pêyser sonê, ez ke naza bımrine mezela mı na ğeriviye deteyna manena. Raşti ki mezela Khalıkê mı Konya’de mende.”

(Dedem hastaydı, ölümden korkmuyordu, korkusu kutsal topraklara kavuşmadan ölmekti. Mezarı “ğeriviye de” kalacaktı. Derdi ki “gün gelir af çıkar ve siz geri gidersiniz, eğer ben burada ölürsem mezarım bu gariplikte kalır. Gerçekten de dedemin mezarı Konya’da kaldı. İbrahim Ağa’nın Torunu İbrahim Aktaş)

Cıvrailê Kheji
Cıvralê Kheji Demenanların önde gelenlerinden. „Ben giderim aşiret kurtulur bu fakir fukaraya sebep olmayayım“ kaygısı ile gidip tesli oldu. Diger Dersim „Ağler“leri gibi o da Elazığda görğlen mahkemede idam kararı aldı ancak yaşı nedeniyle cezası ömür boyu hapse çevrildi ve İzmir Bergama cezaevine gönderildi. Bergame cezaevinde Hakkın Rahmetine kavuşan Civrail Ağa kimsesizler mezarlığında yatıyor

Qemer Ağa
Oğlu Fındık Ağa 15 Kasım 1937 tarihinde Seyit Rıza Usenê Seydi ve diğer Seyitler ile birlikte idam edildi. Kendisi ise Bolu Cezaevine gönderildi ve bir rivayere göre orada zehirlenerek öldürüldü. Gerçek olan bir şey var ki Qemer Ağa da diğer kader arkadaşları gibi hala kimsesizler mezarlığında yatıyor.

Lazê Usenê Seydi Hese Use
“Mı zulum dest kerd xo feka aed xelesna Nêzone ke felek kuno ra mı dıme ra eyeno Eskısehıro vesae”
(Annesi Guluse)

Usenê Seydin biricik oğluydu, babası idam edildiğinde kendisi henüz kundakta sayılırdı, bütün akranları ve Kureşanlılar Usenê Seydin emaneti üzerinde hassasiyet ile titriyorlardı. 1938 de annesi Guluse ve kardeşleri ile beraber Eskişehir Yeniköy’e sürgün edildi. Hese Use bu köyde öldü ve Ablası Mekeke ve iki çocuğu da aynı köyde defnedildiler.

Oğlunun yanına gömülemeyen annesi Guluse bağrına 60 yıl sakladığı oğlunun yeleği ile defnedildi. Hese Use hala kutsal topraklardan çok uzaklarda yatıyor.

Alişer Beg ve Zarifa Xanıme

Alişer Beg u Zarifa Xanıme Kuzey Batı Dersim’den Koçgiriden gelip İç Dersime sığındılar. Dersim’de saygın kişiliklerdi. Dersim’in onurunu yükseklerde tuttular, Dersim de bütün tehtitlere rağmen onları bağrına bastı ve teslim etmedi.
9 Temmuz 1937 Alişer Efendi, eşi Zarife ile beraber Rayver haini tarafından öldürülür. Alişer’in kesik başı jandarmaya teslim edilir. Başsız bedenleri ise törensiz ve kefensiz katledildikleri yere gömüldüler.

Dersim Kimsesiz mi ki, Dersim Kahramanları Kimsesizler Mezarlığında Yatıyorlar

Kayıp mezarlar Seyit Rıza’nın Torunu Rüstem Polat Avukatı Hüseyin Aygün aracılığı ile 2007 Eylül ayında açtığı dava ile yeni bir byuta taşındı. Aynı yıl FDG ve TUDEF “Khulê 70 Serre Mezelê Seydunê ma kotiê?/ 70 Yıldır Kapanmayan Yara Seyitlerimizin Mezarları Nerede? Kampanyası başlattı. Dört yıldır aralıksız yürütülen çalışma bu tarihi haksızlığı kamuoyunun gündemine taşımayı başardı. Ankara’da toplanan Büyük Alevi Kurultayı sonuç bildirgesindeki talepler arasında yer aldı. Dersim kurumlarının talepleri arasında yer aldı. İdam aldıkları halde edilmeyen bazı Dersim “Ağlerleri” ise cezaevinde Hakkın Rahmetine kavuştular. Bu kahraanlar ne yazık ki hala kimsesizler mezarlıklarında yatıyorlar.

Kefensiz ve mezarsız gidenlerimizin yanında kimsesizler mezarlığında yatan binlerce Dersim Kahramanı var. Onların en büyük korkuları kutsal topraklardan uzak “ğeriviye de” ölmek ve Welat’a kavuşamamalarıydı.

Dersim kimsesiz mi ki Dersim’in kahramanları kimsesizler mezarlığında yatıyorlar.

Onları kutsal topraklara getirip buluşturmak, bir tören yapmak onlara olan asgari saygımızdır.

Dersim’de bir “Mezelê 38i” yapıp kahramanlarımızı oraya defnetmek, kimsesizlerin kimsesi olmak istiyoruz.

Bu vesile ile Aileler, Dersim Kurum temsilcileri, hukukçular ve Dersim temsilcilerinden oluşan bir çalışma grubu kurarak istiyoruz.

Detaylar üzerinde tartışıp somut adımlar atmak için sizleri 27 Temmuz da yapacağımız toplantıya davet ediyoruz.

Avrupa Dersim Dernekleri Federasyonu (FDG)
Genel Başkan
Yaşar Kaya